Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân báo cáo tại Hội nghị
Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân cho biết, trong năm qua, ngành KH&CN đã thực hiện có kết quả nhiều nhiệm vụ trọng tâm như: Hệ thống pháp luật về KH&CN được hoàn thiện cơ bản, tạo môi trường thuận lợi và đồng bộ cho hoạt động đổi mới sáng tạo. Điển hình là việc Quốc hội chính thức thông qua Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi). Năng lực và tổ chức bộ máy quản lý KH&CN được kiện toàn, ngành KH&CN đã mạnh dạn đề xuất một số cải cách lớn, nổi bật là đổi mới cơ chế đầu tư và tài chính; đề xuất chính sách sử dụng và trọng dụng cá nhân hoạt động KH&CN. Các nội dung cải cách được thực hiện trong thực tiễn sẽ tạo môi trường làm việc thuận lợi cho hoạt động sáng tạo của các nhà khoa học. Đồng thời, tạo cơ hội mở cho mọi đối tượng tham gia nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ với sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước.
Toàn ngành đã tập trung triển khai Nghị quyết số 20- NQ/TW của Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” và Chiến lược phát triển KH&CN giai đoạn 2011-20120. Bộ KH&CN cũng đã chủ trì thực hiện nhiều nhiệm vụ được giao trong Nghị quyết số 27- NQ/TW Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về “xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.
Nhiều chương trình, nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia cũng được thực hiện. Đặc biệt là 3 Chương trình quốc gia: Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020; Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2020; Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2020.
Tiềm lực KH&CN từng bước được cải thiện, đã kiện toàn tổ chức, hình thành tổ chức KH&CN và mạng lưới nghiên cứu mạnh. Nhiều địa phương, tổ chức, doanh nghiệp đi tiên phong trong ứng dụng và đổi mới công nghệ. KH&CN đã góp phần quan trọng thúc đẩy tăng năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, tăng kim ngạch xuất khẩu và tăng trưởng của các ngành, lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế. Ba khu công nghệ cao quốc gia tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng được tiếp tục đầu tư. Lượng giao dịch công nghệ và thiết bị năm 2013 đạt 5.482 giao dịch, tăng 33,5% so với năm 2012 với tổng giá trị giao dịch 2.746 tỷ đồng, tăng 13,5%.
Xác định doanh nghiệp là trung tâm của đổi mới công nghệ, ngành KH&CN đã triển khai nhiều giải pháp khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu, đổi mới công nghệ tạo tác động tích cực làm tăng đầu tư của khu vực ngoài ngân sách cho KH&CN. Bộ KH&CN đã triển khai nhiều nội dung để hỗ trợ, hình thành doanh nghiệp KH&CN. Năm 2013 có 87 doanh nghiệp đã được cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN. Bình quân doanh thu của doanh nghiệp KH&CN đạt gần 60 tỷ đồng, lợi nhuận bình quân là 6,4 tỷ đồng.
Hoạt động hợp tác quốc tế đã đạt nhiều thành tích đáng ghi nhận. Lần đầu tiên Việt Nam giả mã thành công hệ gen của 36 giống lúa bản địa góp phần cải tạo và chế tạo giống lúa cho năng suất và chất lượng cao; hoàn tất việc đưa 16 kg uranium ra khỏi Việt Nam trả về Nga an toàn được quốc tế đánh giá cao; đàm phán thành công với Hoa Kỳ về Hiệp định và bản ghi nhớ về hợp tác sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, trong đó bảo lưu được quyền làm giàu và tái chế uranium của Việt Nam.
Công tác quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa và bảo hộ sở hữu trí tuệ đã hướng mạnh tới việc thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng KH&CN và hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất - kinh doanh, phát triển và bảo vệ tài sản trí tuệ để củng cố năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Năm 2013, số lượng các sáng chế, giải pháp hữu ích và kiểu dáng công nghiệp tăng lần lượt 38,6%; 44,3%; 23,7%.
Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân, các nghiên cứu KH&CN đã góp phần tăng tỷ lệ các yếu tố về năng suất lao động tổng hợp (TFP), đạt 27% trong năm 2013. Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) xếp hạng về chỉ số sáng tạo của Việt Nam đứng 76 trên 142 nước có số liệu báo cáo.
Toàn cảnh Hội nghị
Bên cạnh những kết quả đạt được, lãnh đạo Bộ KH&CN cũng chỉ ra một số khó khăn, vướng mắc cần giải quyết như: nhận thức của xã hội, đặc biệt là các cơ quan quản lý nhà nước còn chưa tương xứng với vai trò, vị trí của KH&CN; việc cụ thể hóa các cơ chế, chính sách mới còn chậm và nhiều vướng mắc; kinh phí đầu tư cho KH&CN còn hạn hẹp, hiệu quả sử dụng chưa cao, chưa có cơ chế phù hợp để huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho KH&CN...
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân cho biết năm 2014, ngành KH&CN phấn đấu tập trung hoàn thiện và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật cấp Bộ liên quan đến quản lý các nhiệm vụ KH&CN phấn đấu tập trung hoàn thiện và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật cấp quốc gia theo tinh thần của Luật KH&CN và các Nghị định của Chính phủ đồng thời hoàn thiện hành lang pháp lý để đưa Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia vào vận hành giữa năm 2014.
Ngành sẽ đổi mới cơ chế xây dựng kế hoạch và dự toán ngân sách phù hợp với đặc thù của lĩnh vực KH&CN phấn đấu tập trung hoàn thiện và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật; Ban hành và áp dụng cơ chế đặt hàng, cơ chế khoán chi đến sản phẩm cuối cùng và cơ chế mua sản phẩm KH&CN.
Bộ KH&CN cũng chú trọng tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực nghiên cứu triển khai cho cán bộ KH&CN; Tăng cường hiệu quả hoạt động tiêu chuẩn đo lường chất lượng, bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử, an toàn bức xạ hạt nhân phục vụ phát triển kinh tế- xã hội và phát triển bền vững đất nước.
Cùng với đó, Bộ đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế về KH&CN dựa trên các dự án hợp tác quan trọng như Đề án xây dựng Viện KH&CN Việt Nam-Hàn Quốc (V - KIST); Dự án “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua nghiên cứu KH&CN” (FIRST); Dự án “Đối tác Đổi mới sáng tạo Việt Nam - Phần Lan” giai đoạn II…
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam nhấn mạnh năm 2013 đánh dấu bước thay đổi theo chiều hướng tốt của ngành KH&CN. Trong năm 2014, ngành KH&CN cần phải rà soát, lựa chọn những chương trình KH&CN trọng tâm để tập trung triển khai, thực hiện. Bộ KH&CN chỉ có thể mạnh lên khi các sở KH&CN ở địa phương mạnh lên. Theo đó, Bộ KH&CN cần hướng dẫn, hỗ trợ các Sở KH&CN thực hiện các đề tài, dự án KH&CN có tính ứng dụng thực tiễn cao tại các địa phương.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam lưu ý Bộ KH&CN cần phải quan tâm hơn nữa đến phát triển nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn; xây dựng chính sách đãi ngộ, phát triển nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử; Bộ KH&CN cần tăng cường vai trò quản lý trong công tác kiểm định chất lượng.
Phó Thủ tướng bày tỏ mong muốn trong năm 2014 và những năm tiếp theo, Bộ KH&CN là cơ quan tiên phong trong công tác phối hợp hoạt động, trước hết là với Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, sau đó lan tỏa sang các bộ, ngành khác. Các viện nghiên cứu trực thuộc Bộ phải thực sự nổi bật trong các lĩnh vực KH&CN…
Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng Nhì cho nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Văn Lạng, Huân chương Lao động hạng Nhất cho nguyên Thứ trưởng Nghiêm Vũ Khải và Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế Mai Hà.
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân tặng cờ thi đua của Bộ cho 13 đơn vị có thành tích xuất sắc trong năm 2013.
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân tặng cờ thi đua của Bộ cho 13 đơn vị có thành tích xuất sắc trong năm 2013. Cũng trong năm 2013, 19 tập thể và 79 cá nhân nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ KH&CN; 171 tập thể đạt danh hiệu tập thể lao động xuất sắc và 56 cá nhân đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp Bộ.