Trí tuệ tuổi trẻ: Nguồn động lực quan trọng

“Chúng ta có trăn trở không?”

Chia sẻ thói quen nhìn lại ngành KH&CN nước nhà đã làm được gì, tới đây cần tiếp tục đổi mới ra sao để KH&CN thực sự trở thành động lực phát triển của đất nước, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá: Kế thừa những năm trước, hoạt động KH&CN năm vừa qua tiếp tục có những bước đổi mới đáng mừng. Điều này nằm trong nỗ lực chung để toàn xã hội thực sự tham gia vào hoạt động KH&CN, từng bước khai thác trí và lực của tuổi trẻ Việt Nam, từng bước đưa cộng đồng doanh nghiệp vào vai trò trung tâm của nghiên cứu khoa học.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh trao giải cho hai nhà khoa học đạt giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017 (Ảnh: Hương Ly)
 

Tại Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh khẳng định: Với tinh thần coi doanh nghiệp là trung tâm của đổi mới sáng tạo, ngành KH&CN đã chuyển động theo hướng quản lý tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp. Cụ thể, về thể chế, hiện nay Luật Sở hữu trí tuệ; Luật Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa cơ bản đã đáp ứng được thông lệ quốc tế. Riêng Luật Chuyển giao công nghệ đang được Bộ KH&CN hoàn thiện và sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3 tới. Đây sẽ là hành lang pháp lý để các doanh nghiệp, hiệp hội có thể tiếp nhận, chuyển giao kết quả nghiên cứu công nghệ trong và ngoài nước, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Vui mừng với những thành tựu khoa học nước nhà năm qua, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vẫn rất trăn trở: Mỗi một ngày, khoa học chúng ta phải cùng nhau nhắc lại, dù đất nước những năm qua có phát triển nhanh, trung bình hơn 20 năm qua tốc độ phát triển kinh tế nhanh thứ 2 thế giới, nhưng chúng ta còn rất kém ở phía sau. Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp vừa diễn ra có đưa ra nhận định rằng, chúng ta có nhiều nỗ lực trong cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, những nỗ lực ấy có kết quả nhưng chúng ta vẫn ở mức trung bình thấp của thế giới. Làm sao để đất nước vươn lên? Không thể không làm những việc thiết thực, cần thiết để khoa học phải được quan tâm, phải là một nguồn động lực cách thực sự.

Để chứng minh cho các kết quả khoa học nước nhà những năm qua song vẫn còn khoảng cách so với các nước trong khu vực và thế giới, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam dẫn chứng: “Số lượng các công trình công bố trên các tạp chí ISI trong 5 năm vừa qua tăng trung bình gần 20%/năm. Nói đi rất phấn khởi, nhưng nói lại, nhìn ra xung quanh, chỉ bằng 1/3 của Thái Lan, 1/4 của Malaysia, 1/5 của Singapore. Hay nói về bằng sáng chế được cấp của Việt Nam, theo số liệu của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, trong 5 năm trước đây, chúng ta tăng 60%/năm. Nhưng so với thế giới, chúng ta mới chỉ bằng 1/3 của Thái Lan, 1/11 của Malaysia, 1/30 của Singapore, 1/1.240 của Hàn Quốc và bằng 1/3.170 của Trung Quốc. Chúng ta có trăn trở không, có day dứt không?”.

Truyền và nuôi dưỡng cảm hứng sáng tạo cho giới trẻ

Là một trong hai tác giả nhận được Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017, GS.TS Phan Thanh Sơn Nam (Trường ĐH Bách khoa, ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh) kiến nghị, mô hình Quỹ Nafosted cần tiếp tục phát triển mở rộng hơn nữa đến nhiều đơn vị quản lý khoa học các cấp. Theo GS Nam, giới khoa học mong được Nhà nước quan tâm hơn nữa, đặc biệt là trong đổi mới các quy chế quản lý hoạt động KH&CN và quản lý tài chính để các nhà khoa học có thể toàn tâm, toàn ý dành trọn thời gian cho hoạt động chuyên môn, nghiên cứu. Cuối cùng, khi đánh giá hiệu quả của một nhà khoa học, nhóm nghiên cứu, phòng thí nghiệm, cần sử dụng các chuẩn mực theo thông lệ quốc tế, không nên sáng tạo ra các chuẩn mực riêng, ngoại trừ các đề tài cơ sở, mang tính chất thăm dò, hoặc những đề tài nghiên cứu ứng dụng, phục vụ cộng đồng rõ ràng.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu, tới đây ngành KH&CN cần sử dụng có hiệu quả nguồn lực đầu tư cho KH&CN, vốn hạn hẹp. Một trong những giải pháp để thực hiện là công khai, minh bạch tất cả các khâu, từ đặt ra đề tài cho đến quá trình làm, quá trình phản biện, kết quả đều phải được công khai. Phó Thủ tướng cho rằng, phải làm sao để phong trào các trường đại học, sinh viên trẻ được truyền cảm hứng. Phải có cơ chế bảo đảm, tạo hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, để các bạn trẻ có sự hỗ trợ cần thiết để sẵn sàng hiến thân cho khoa học, khởi nghiệp sáng tạo.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, phải để nhận thức chung của xã hội về khoa học được nâng lên. Bằng các công cụ khoa học cần thiết, đặc biệt là công nghệ thông tin, làm cho toàn dân được trang bị, phổ biến các kiến thức công nghệ cần thiết để cuộc sống của họ khỏe mạnh, an toàn hơn; công việc của họ hàng ngày có hiệu quả cao hơn. Phó Thủ tướng ví dụ: “Một trong những ứng dụng của thông minh nhân tạo là xử lý giọng nói. Cộng đồng khoa học trẻ làm ra các ứng dụng, chỉ cần giọng nói trên chiếc điện thoại thông minh là người dân có thể hỏi đường, hỏi địa điểm ăn uống; nếu tới đây làm được, có thể hỏi về các kiến thức xung quanh các nội dung về giữ gìn sức khỏe, luật pháp, kỹ thuật canh tác, trồng cây cụ thể... thì tốt biết bao nhiêu”.

Liên kết nguồn tin: http://www.daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=83&NewsId=390359