Tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Phó Cục trưởng Đào Mạnh Thắng đã trình bày các kết quả công tác năm 2018 và phương hướng nhiệm vụ năm 2019 của Cục trong các mặt công tác: Công tác quản lý Nhà nước về thông tin, thư viện và thống kê KH&CN; Công tác phát triển nguồn tin và phục vụ bạn đọc; Công tác xử lý thông tin; Công tác thống kê KH&CN; Công tác xúc tiến phát triển thị trường; Công tác Phát triển hạ tầng thông tin; Hợp tác và hội nhập quốc tế về thông tin KHCN; Công tác nghiên cứu KH&CN; Công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực; Công tác tổ chức cán bộ và các công tác khác.
Về Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, trong năm 2018, Cục Thông tin KH&CN quốc gia (sau đây gọi tắt là Cục) đã chủ trì soạn thảo trình Lãnh đạo Bộ ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản sau: Quyết định số 1285/QĐ-TTg ngày 01/10/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển nguồn tin KH&CN phục vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030; Thông tư số 03/2018/TT-BKHCN của Bộ KH&CN ngày 15/5/2018 ban hành Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành KH&CN và phân công thu thập, tổng hợp các chỉ tiêu thống kê quốc gia về KH&CN; Thông tư số 04/2018/TT-BKHCN ngày 15/5/2018 quy định Danh mục các cuộc điều tra thống kê KH&CN ngoài Chương trình điều tra thống kê quốc gia. Ngoài ra, Cục cũng phối hợp với các đơn vị trong Bộ xây dựng các văn bản có liên quan tham gia xây dựng, góp ý kiến cho trên 350 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ/ngành và của Bộ KH&CN; xây dựng nhiều báo cáo, cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo Chính phủ, Bộ KH&CN và yêu cầu của các Bộ, cơ quan Trung ương.
Để hỗ trợ các bộ, ngành và địa phương triển khai tốt công tác thông tin, thống kê KH&CN, Cục đã hướng dẫn cho các bộ, ngành, địa phương trong việc triển khai các văn bản về thông tin, thống kê KH&CN thông qua các hội thảo, lớp tập huấn trực tiếp tổ chức hoặc phối hợp tổ chức, góp ý các dự án, đề án của địa phương; thực hiện công tác tổ chức đơn vị, chuyên môn, nghiệp vụ, tổ chức thu thập, đăng ký và lưu giữ thông tin về nhiệm vụ KH&CN, xây dựng, cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu phục vụ cho công việc chuyên môn, v.v...
Cục cũng đã tiến hành tra cứu, cung cấp thông tin liên quan về 1.315 nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia và cấp Bộ để các đơn vị quản lý nhà nước có cơ sở nghiên cứu, xét duyệt việc giao và thực hiện các nhiệm vụ KH&CN. Ngoài ra, Cục cũng đã thu thập được gần 900 báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh, cấp cơ sở của 38 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Về công tác phát triển nguồn tin và phục vụ thông tin: bổ sung nhiều CSDL như tạp chí và sách Springer Nature, Web of Science, IEEE, ACS, Proquest Central…, đáp ứng được phần nào nhu cầu nghiên cứu và phát triển công nghệ. Ngoài ra, Cục còn chia sẻ với các thành viên của Liên hợp 2 CSDL tiếng Việt quan trọng là CSDL Tài liệu KH&CN Việt Nam và CSDL Kết quả nghiên cứu. Cục đã tổ chức “một cửa” bạn đọc tại chỗ (bạn đọc chỉ cần tới một điểm có thể đọc, mượn tài liệu, khai thác CSDL thay vì ba như trước).
Về công tác xử lý thông tin, năm 2018, Cục đã hoàn thành công tác biên soạn và phát hành Sách KH&CN Việt Nam 2017 và Sách KH&CN Thế giới năm 2018; đã phát hành nhiều ấn phẩm chuyên đề cho lãnh đạo các cấp, các doanh nghiệp và cập nhật thông tin về sự phát triển KH&CN tới xã hội. Tổng cộng đã xuất bản 12 số tổng luận với nội dung bám sát các vấn đề đang được Đảng và Nhà nước quan tâm, đồng thời, đăng tải gần 3.000 tin, bài nghiên cứu tổng hợp về KH&CN ở trong và ngoài nước trên Cổng thông tin điện tử của Cục và cung cấp hàng trăm tin/bài cho Cổng thông tin điện tử của Bộ. Các ấn phẩm thông tin đều được gửi tới các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các Bộ/ngành và địa phương và được đánh giá rất cao.
Công tác thống kê KH&CN trong năm 2018 đạt được số lượng nhiều nhất so với các năm. Cụ thể, năm 2018, Cục đã tổ chức 02 cuộc điều tra thống kê, bao gồm điều tra Nghiên cứu và Phát triển KH&CN với hơn 2.000 phiếu điều tra được thu về và (2) Nhận thức công chúng về KH&CN với 3.600 phiếu điều tra được thu về. Hiện nay, Cục đang tổng hợp phiếu điều tra, xây dựng báo cáo kết quả điều tra theo quy định để phục vụ công tác hoạch định chính sách và quản lý nhà nước. Cục cũng tiến hành nhiều hoạt động, tổ chức các lớp về công tác thống kê cho các Bộ ngành, địa phương. Tổng cộng trong năm 2018 đã có 60 học viên làm công tác thông tin thống kê tại bộ ngành được tập huấn.
Công tác xúc tiến phát triển thị trường KH&CN; Phát triển hạ tầng thông tin, thống kê KH&CN, hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, hạ tầng mạng thông tin, thống kê KH&CN cũng đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Mạng VinaREN đã thực sự làm nền tảng trực tiếp cho hệ thống CSDL quốc gia về KH&CN và hoạt động thông tin KH&CN. Qua mạng VinaREN đã triển khai nhiều dịch vụ, ứng dụng tiên tiến trên nền tảng hạ tầng mạng như điện toán đám mây, Telemedicine... Đây là nét rất mới mang tính chất đột phá tạo điều kiện cho các tổ chức nghiên cứu và đào tạo ở Việt Nam hội nhập được với cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực nghiên cứu và đào tạo về công nghệ mạng và các ứng dụng chạy trên đường truyền quốc tế kết nối với cộng đồng nghiên cứu trên thế giới thông qua mạng TEIN. Công tác xúc tiến thị trường khoa học công nghệ được duy trì, việc tổ chức Chợ công nghệ và thiết bị đã có nhiều thay đổi. Các công nghệ và thiết bị trên Techmart online và xúc tiến cung cấp thông tin công nghệ cho các doanh nghiệp cũng như địa phương thường xuyên được cập nhật. Cục cũng đã tổ chức thành công: Chợ công nghệ và thiết bị chuyên ngành công nghệ thông tin (IT Techmart 2018); Triển lãm kết quả nghiên cứu KH&CN vùng đồng bằng sông Hồng 2018 tại Hải Phòng. Bên cạnh đó, Cục tổ chức 2 đoàn công tác cho các doanh nghiệp KH&CN Việt Nam tham dự Triển lãm quốc tế TechInnovation 2018 (Singapore) và Techmart Lào. Cục cũng triển khai sàn giao dịch công nghệ quốc gia, chuẩn bị đưa vào hoạt động thường xuyên tại tầng 1, 24 Lý Thường Kiệt vào nửa đầu năm 2019.
Nhìn chung, năm 2018, Cục đã thực hiện đúng tiến độ các nhiệm vụ trong kế hoạch công tác được Bộ giao. Các mặt công tác có chiều sâu và chất lượng.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành công trên, Cục đang gặp phải nhiều khó khăn như: Đội ngũ làm công tác thống kê tại các bộ/ngành, địa phương còn mỏng, hầu hết là kiêm nhiệm nên kỹ năng và kinh nghiệm còn thiếu; Chưa có chế tài đủ mạnh để xử lý các đơn vị chưa nghiêm túc trong hoạt động báo cáo thống kê. Mạng VinaREN chính thức đi vào hoạt động từ năm 2007, cho đến nay các trang thiết bị phục vụ hoạt động đã hư hỏng nhiều. Mặc dù Cục đã cân đối kinh phí để sửa chữa, nhưng về lâu dài, các thiết bị trên cần được bổ sung và thay thế để đảm bảo các ứng dụng được triển khai an toàn, đồng bộ. Cơ sở vật chất kỹ thuật xuống cấp, nhiều năm không có kinh phí bải trì, đặc biệt là cơ sở vật chất kỹ thuật bảo quản sách báo của thư viện. Việc xã hội hóa các dịch vụ thông tin KH&CN, tiếp thị và quảng bá các nguồn lực thông tin KH&CN còn gặp nhiều khó khăn...
Về phương hướng, nhiệm vụ năm 2019, Cục sẽ tiếp tục tăng cường quản lý nhà nước về thông tin, thống kê KH&CN, xây dựng các văn bản pháp lý mới phù hợp với thực tiễn góp phần đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về KH&CN; Triển khai xây dựng và phát triển CSDL quốc gia về KH&CN, đảm bảo góp phần vào sự công khai, minh bạch trong các hoạt động KH&CN; Tăng cường công tác xử lý và phân tích thông tin, thống kê, thư viện tại các bộ ngành; Công tác xử lý và phân tích thông tin cần tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đảm bảo cung cấp thông tin nhanh, đầy đủ, chính xác; Công tác thông tin, thống kê, thư viện tại các bộ ngành cũng cần được tăng cường. Trong năm 2019, Cục sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ trong tâm được Bộ KH&CN giao.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc phát biểu chỉ đạo Hội nghị
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Phạm Công Tạc đánh giá cao và biểu dương những kết quả công tác của Cục trong năm 2018, đồng thời, nhất trí với phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm của Cục năm 2019. Thứ trưởng khẳng định công tác quản lý nhà nước của Cục về thông tin và thống kê KH&CN đã đạt được kết quả rất quan trọng, thông qua việc chủ trì soạn thảo và trình Lãnh đạo Bộ ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các Thông tư số 03/2018/TT-BKHCN và Thông tư số 04/2018/TT-BKHCN, đặc biệt là Đề án “Phát triển nguồn tin khoa học và công nghệ phục vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” (Quyết định số 1285/QĐ-TTg ngày 1/10/2018). Đây là căn cứ pháp lý rất quan trọng để phát triển nguồn tin KH&CN trên quy mô quốc gia nhằm cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời và bảo đảm ngưỡng an toàn thông tin tri thức KH&CN trong nước và quốc tế phù hợp với chiến lược phát triển KH&CN trong từng giai đoạn, đáp ứng nhu cầu nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước. Thứ trưởng lưu ý, căn cứ vào Quyết định số 1285, Cục cần có đề xuất về đầu tư nguồn lực sửa chữa, nâng cấp cơ sở vật chất; bên cạnh đó, trong điều kiện nguồn lực tài chính được cấp còn hạn chế, Cục cần tranh thủ các nguồn lực khác bên ngoài để nâng cao hơn nữa hoạt động của Cục, như thực hiện tiểu Dự án FISRT-NASATI. Thứ trưởng khẳng định, một quốc gia mạnh là quốc gia có hệ thống thông tin mạnh, KH&CN của một nước mạnh thì hệ thống thông tin KH&CN cũng mạnh. Cùng với lợi thế nguồn nhân lực hiện nay của Cục, Thứ trưởng mong muốn Cục cần tăng cường nghiên cứu, đề xuất chính sách mới có tính đột phá trong những lĩnh vực công nghệ mới, như số hóa, công nghiệp 4.0…
Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia Trần Đắc Hiến phát biểu tại Hội nghị