Chương trình Tây Bắc: Chuyển giao các sản phẩm khoa học công nghệ lần thứ nhất

Đồng chí Trương Xuân Cừ - Phó Trưởng Ban chỉ đạo Tây Bắc cùng Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Kim Sơn - Chủ nhiệm Chương trình Tây Bắc và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Nguyễn Văn Khánh đồng chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội nghị có đại diện Bộ KH&CN, Bộ Giáo dục và Đào tạo, 14 tỉnh Tây Bắc cùng đông đủ Ban Chủ nhiệm Chương trình Tây Bắc và các nhà khoa học chủ trì các đề tài thuộc Chương trình.

Phát biểu tại Hội nghị, Giám đốc ĐHQGHN - Chủ nhiệm Chương trình Tây Bắc Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, trong quá trình thực hiện, việc phối hợp giữa ĐHQGHN, Bộ KH&CN, Ban Chỉ đạo Tây Bắc và các sở, ngành địa phương khá hiệu quả. Ở giai đoạn bắt đầu triển khai, Chương trình tập trung vào xây dựng cơ sở dữ liệu liên ngành; phân tích, đánh giá chính sách và xây dựng khung năng lực và phát triển nhân lực lãnh đạo.

Tiếp đó, các đề tài có tính cấp thiết cao và khả năng ứng dụng trực tiếp vào sự phát triển kinh tế, sinh kế của địa phương đã được ưu tiên triển khai. Kết quả đến nay cho thấy các đề tài đã hoàn thành xây dựng khung phân tích, triển khai các mô hình thực tế tại địa phương, chuyển giao một số kết quả nghiên cứu cho doanh nghiệp và bước đầu tiến hành thương mại hóa sản phẩm. Một số đề tài đã tích cực phối hợp với cán bộ địa phương và người dân trong quá trình triển khai (trồng dược liệu theo tiêu chuẩn GACP; xây dựng mô hình du lịch sinh thái; nhân trồng cây mắc ca; công nghệ địa sinh thái xử lý môi trường; bảo vệ tuyến tuần tra biên giới; chuỗi cung ứng sản phẩm nông lâm đặc sản xuất khẩu; đánh giá tác động tổng thể về kinh tế - xã hội của các chương trình mục tiêu xóa đói và giảm nghèo,...).

Các nhiệm vụ phê duyệt thực hiện từ năm 2015 đến nay đã tập trung vào các lĩnh vực nông, lâm nghiệp, dược, y tế, chế tạo, giáo dục và đào tạo, trong đó có các dự án sản xuất thử nghiệm (nhân trồng, phát triển cây Mắc-ca; thử nghiệm sản xuất trà và bột dinh dưỡng từ Táo mèo và Chùm ngây; nông nghiệp nông nghệ cao – điện mặt trời phục vụ phát triển nông nghiệp sạch và du lịch sinh thái;…).

Tính đến tháng 9/2017, Chương trình Tây Bắc đã và đang triển khai 54 đề tài và 4 dự án cho bốn nhóm mục tiêu, hướng tới phát triển bền vững (PTBV) vùng Tây Bắc. Các nhiệm vụ đã và đang triển khai nghiên cứu vừa có tính vĩ mô gắn với bài toán chung của toàn vùng, liên vùng và tiểu vùng, vừa tập trung giải quyết vấn đề cụ thể của một số địa phương vùng Tây Bắc.

Tại Hội nghị, sản phẩm của 18 đề tài đã được nghiệm thu cấp nhà nước được chuyển giao cho 14 tỉnh trên toàn vùng Tây Bắc. Các sản phẩm KH&CN của Chương trình Tây Bắc đã đóng góp luận cứ khoa học phục vụ xây dựng, điều chỉnh chiến lược, quy hoạch, kế hoạch đảm bảo quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội bền vững, góp phần đảm bảo quốc phòng, an ninh cho vùng Tây Bắc.

Các đề tài nghiên cứu ứng dụng KH&CN đã và sẽ hoàn thành vào các năm 2017-2018 hứa hẹn mang lại nhiều kết quả khoa học giá trị, làm cơ sở triển khai các dự án sản xuất thử nghiệm và mở rộng quy mô nghiên cứu trong giai đoạn từ nay về sau.

Để có được những kết quả bước đầu như nêu trên, việc triển khai các đề tài, dự án đã thu hút được sự quan tâm, tham gia và phát huy được đóng góp của các nhà khoa học, nhà quản lý và doanh nghiệp đến từ nhiều tổ chức KH&CN trong và ngoài ĐHQGHN. Cụ thể, đã có: 31 tổ chức, cá nhân đăng ký tham gia chủ trì thực hiện đề tài đến từ các tổ chức KH&CN và trường đại học, các viện nghiên cứu và doanh nghiệp trong cả nước, 82 tổ chức tham gia phối hợp thực hiện, trong đó có các sở ngành thuộc các tỉnh vùng Tây Bắc tham gia phối hợp.

Ghi nhận những đóng góp của đội ngũ cán bộ khoa học đối với vùng Tây Bắc, đồng chí Trương Xuân Cừ - Phó Trưởng Ban chỉ đạo Tây Bắc cho rằng cần đưa KH&CN vào để góp phần thay đổi và phát triển đời sống xã hội của vùng Tây Bắc là rất cấp thiết. Việc lựa chọn nội dung nghiên cứu được ĐHQGHN xác định trên cơ sở đề xuất từ các địa phương trong vùng. Vì vậy, khi được triển khai ứng dụng ở các địa phương sẽ đem lại hiệu quả vô cùng lớn. Đồng chí Trương Xuân Cừ nhấn mạnh, việc chuyển giao ứng dụng đã được xác định rõ trong mục tiêu của Chương trình và đây cũng là mong muốn chung của những nhà khoa học và nhà quản lý. Các kết quả nghiên cứu được ứng dụng vào thực tiễn, phục vụ đời sống người dân và sự phát triển của địa phương. Chính bởi vậy, việc triển khai Hội nghị chuyển giao sản phẩm khoa học, công nghệ của Chương trình Tây Bắc ngày hôm nay có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đồng chí Trương Xuân Cừ cũng bày tỏ mong muốn đội ngũ nhà khoa học tiếp tục gia tăng đầu tư cho nghiên cứu thực tiễn của vùng. Ban Chỉ đạo Tây Bắc sẽ có ý kiến đề xuất với Thủ tướng Chính phủ tiếp tục giao ĐHQGHN chủ trì triển khai Chương trình này giai đoạn sau năm 2018. Các nhiệm vụ được triển khai trong giai đoạn 1 sẽ là cơ sở triển khai các dự án sản xuất thử nghiệm và mở rộng quy mô và nghiên cứu chiều sâu trong giai đoạn 2.

Đồng chí Đỗ Đức Duy - Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái cho biết, với quan điểm “Tất cả vì Tây Bắc phát triển bền vững”, ĐHQGHN là đơn vị nghiên cứu khoa học hàng đầu được giao nhiệm vụ là cơ quan chủ trì, phối hợp với các tổ chức khoa học, các Bộ, ngành và địa phương tổ chức triển khai Chương trình KH&CN cấp Nhà nước phát triển bền vững vùng Tây Bắc. Đây là Chương trình KH&CN có tính liên ngành, đa lĩnh vực, tính hướng đích và ứng dụng cao, nhằm cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn cho việc giải quyết những vấn đề cơ bản và cấp bách đang đặt ra trong thực tiễn, nhằm giải phóng các tiềm năng, tháo gỡ khó khăn, phát huy cao độ các nguồn lực, tạo nên xung lực mạnh mẽ trong quá trình phát triển bền vững của vùng Tây Bắc.
 

Chủ tịch Yên Bái Đỗ Đức Duy đánh giá cao các kết quả nghiên cứu trong thời gian vừa qua của các tổ chức khoa học, các nhà nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu chính là luận cứ khoa học quý báu cho các địa phương trong vùng hoạch định chính sách, ứng dụng để phát triển sản xuất, quản lý xã hội phù hợp với điều kiện tình hình thực tế của mỗi địa phương, hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

Đại diện lãnh đạo tỉnh Yên Bái đồng thời bày tỏ sự cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Ban chỉ đạo Tây Bắc, các bộ ngành Trung ương, ĐHQGHN, các địa phương, các doanh nghiệp, tổ chức, các chuyên gia, nhà khoa học thời gian qua đã quan tâm, tạo điều kiện, đồng hành cùng với tỉnh Yên Bái, đem đến nhiều giải pháp KH&CN góp phần thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh.

Tỉnh Yên Bái mong muốn tiếp tục việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ khoa học chuyên sâu, đối với các lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là nhiệm vụ khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn có tính ứng dụng và thực tiễn cao, góp phần xây dựng tỉnh Yên Bái trở thành tỉnh phát triển khá trong vùng trung du và miền núi phía Bắc.
 

Tại Hội nghị chuyển giao kết quả KH&CN lần này, Giám đốc ĐHQGHN - Chủ nhiệm Chương trình Tây Bắc Nguyễn Kim Sơn đã ký kết văn bản bàn giao đóng gói các sản phẩm cho đại diện lãnh đạo 14 tỉnh Tây Bắc.

Phát biểu tại Hội nghị, lãnh đạo của các địa phương cùng đánh giá, ĐHQGHN đã làm tốt vai trò điều phối, thực hiện, triển khai chương trình và làm cầu nối đưa hàng nghìn lượt nhà khoa học đến với Tây Bắc, hình thành thêm những ý tưởng KH&CN xuất phát từ thực tiễn, góp phần giải quyết các bài toán đặt ra từ thực tiễn.

Đại diện của tỉnh Yên Bái, Hòa Bình, Hà Giang, Lào Cai, Bắc Kạn bày tỏ, các tỉnh rất coi trọng và đánh giá cao các kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học đã triển khai trong chương trình Tây Bắc thời gian qua trên địa bàn Tỉnh và cũng mong rằng sẽ được tiếp tục hợp tác với các nhà khoa học của ĐHQGHN trong thời gian tới để sản phẩm và kết quả của các đề tài được nhân rộng tại địa phương, góp phần xóa đói giảm nghèo cho bà con nhân dân, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Đại diện lãnh đaọ các địa phương cùng kiến nghị Chính phủ, Ban Chỉ đạo Tây Bắc, Bộ KH&CN và các ngành chức năng xem xét, phê duyệt để Chương trình KH&CN phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc được tiếp tục triển khai trong giai đoạn sau năm 2018, để các nhà khoa học trong và ngoài ĐHQGHN tiếp tục có những nghiên cứu khoa học thiết thực và hiệu quả phục vụ nhân dân trong vùng Tây Bắc.

Tại Hội nghị chuyển giao, trao đổi với báo chí, GS.VS Nguyễn Văn Hiệu đánh giá, 5 năm qua, Chương trình đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nhưng mới đi được nửa chặng đường và những sản phẩm của chương trình mới chỉ là sản phẩm “trung gian”.

Vì thế, thời gian tới, Chính phủ cần tiếp tục đầu tư, để Chương trình đi tiếp 5 năm nữa. Tuy nhiên, do hiện nay điều kiện biến đổi khí hậu khu vực Tây Bắc hiện đang diễn biến mạnh mẽ, khôn lường, nên cần phải bổ sung một số nhiệm vụ, biện pháp để tiếp tục phát triển bền vững vùng Tây Bắc trong điều kiện biến đổi khí hậu diễn ra “ác liệt”.

Một số sản phẩm thuộc Chương trình Tây Bắc được giới thiệu tại Hội nghị.