Tuy nhiên, qua theo dõi đánh giá tình hình, Bộ KH&CN nhận thấy có 2 vấn đề thuộc phạm vi quản lý nhà nước về KH&CN nổi lên như sau:
- Vấn đề Tiêu chuẩn, Đo lường, Chất lượng
Theo báo cáo từ các địa phương và kết quả tổng hợp của Bộ KH&CN cho thấy, gần đây xuất hiện nhiều hành vi vi phạm pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng xăng dầu; vi phạm về sử dụng mã số mã vạch (MSMV) gắn trên sản phẩm, hàng hóa. Cụ thể: Trong kinh doanh xăng dầu, bên cạnh những vi phạm truyền thống như sử dụng cột đo xăng dầu chưa được kiểm định, phá niêm phong, kẹp chì để điều chỉnh, làm sai lệch kết quả đo…xuất hiện nhiều hành vi mới: tác động trực tiếp vào chíp điện tử của bộ điều khiển trong cột đo xăng dầu làm thay đổi tỉ số đếm, sai lệch về số lượng xăng; pha chất dung môi và chất tạo màu vào xăng để gian lận về chất lượng; pha trộn xăng chất lượng thấp, giá thấp vào xăng chất lượng cao để bán theo giá xăng có chất lượng cao. Trong sử dụng mã số mã vạch là các hành vi như: không khai báo và cập nhật thông tin về sản phẩm sử dụng MSMV; không thông báo, cập nhật thông tin khi thay đổi địa điểm, tên gọi, chủ sở hữu; không chấp hành việc thông báo sử dụng mã nước ngoài; không đóng phí duy trì sử dụng MSMV; sử dụng MSMV không đăng ký, MSMV của doanh nghiệp khác, MSMV đã bị thu hồi. Các hành vi vi phạm nêu trên gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, gây thiệt hại cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính, tác động xấu đến tiến trình phát triển kinh tế và hội nhập.
- Vấn đề thực hiện các dự án thuộc Chương trình “Hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ KH&CN phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và miền núi” (Chương trình NTMN)
Được thực hiện từ năm 1998 đến nay, Chương trình NTMN đã triển khai một cách đồng bộ các mục tiêu, nội dung đề ra và mang lại những hiệu quả tích cực rất quan trọng trên nhiều phương diện. Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện các dự án thuộc Chương trình NTMN thời gian qua cũng đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế nhất định trong cơ chế phối hợp, trong thực hiện trách nhiệm giữa các cơ quan, đơn vị quản lý; trong quá trình hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ KH&CN; trong tổ chức thực hiện của các tổ chức, cá nhân chủ trì dự án,... làm ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về KH&CN. Các tồn tại, hạn chế này đòi hỏi cần được xem xét, đánh giá toàn diện, kịp thời điều chỉnh chính sách, khắc phục những sơ hở trong cơ chế quản lý; chủ động phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật; giúp các cơ quan, tổ chức cá nhân có liên quan thực hiện đúng các quy định của pháp luật; phát huy, nhân rộng nhân tố tích cực trong việc quản lý, tổ chức thực hiện Chương trình NTMN; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của ngành KH&CN nói chung và Chương trình NTMN nói riêng,…
Trước tình hình trên, Bộ KH&CN quyết định triển khai các cuộc thanh tra chuyên ngành thuộc phạm vi quản lý nhà nước về KH&CN gồm:
Một là, thanh tra chuyên đề diện rộng trên phạm vi cả nước trong năm 2018 với các nội dung: “Thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng trong kinh doanh xăng dầu; sử dụng mã số mã vạch”.
Hai là, thanh tra việc quản lý, tổ chức thực hiện Chương trình NTMN giai đoạn từ 2011 đến nay trên phạm vi cả nước.
Để đợt thanh tra đạt kết quả tốt, Bộ KH&CN trân trọng đề nghị Quý UBND tỉnh phối hợp chỉ đạo thực hiện nội dung các cuộc thanh tra như sau:
1. Giao Sở KH&CN chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tại địa phương để tổ chức triển khai các cuộc thanh tra. Nội dung các cuộc thanh tra được thực hiện theo Đề cương gửi kèm theo Công văn này;
2. Giao Sở KH&CN thực hiện trách nhiệm làm đầu mối tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh và Bộ KH&CN kết quả chung của cuộc thanh tra chuyên ngành trên địa bàn; kịp thời phản ánh những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, trình các cơ quan có thẩm quyền để xử lý;
3. Để tránh chồng chéo, hạn chế việc thanh tra, kiểm tra nhiều lần trong năm đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh tại địa phương, đề nghị Quý UBND tỉnh chỉ đạo các ngành có liên quan phân công trách nhiệm giữa các ngành cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước, đồng thời phối hợp với Sở KH&CN gắn nội dung thanh tra, kiểm tra năm 2018 vào kế hoạch chung tại địa phương để tạo hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước;
Bộ KH&CN giao cho Thanh tra Bộ chủ trì, phối hợp với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Vụ Phát triển KH&CN địa phương và các đơn vị liên quan đôn đốc, hướng dẫn, chỉ đạo công tác thanh tra, xử lý vi phạm và tổng hợp báo cáo chung của cuộc thanh tra.
Chi tiết nội dung Công văn, Đề cương và biểu mẫu được tải tại đây: Cong_Van 1252-BKHCN-TTra; De_cuong_TDC & Bieu_mau; De_cuong_KH&CN & Bieu_mau.