Tiếp tục công tác kiểm tra - khảo sát tại một số địa phương như kế hoạch đã thực hiện năm 2016, nội dung kiểm tra - khảo sát năm nay vẫn tập trung vào: (1) Công tác thanh tra nhiệm vụ KH&CN; (2) Công tác thống kê, thực hiện đăng ký, lưu giữ kết quả nhiệm vụ KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước. (3) Một số vấn đề khác có liên quan đến công tác thanh tra chuyên ngành KH&CN.
Toàn cảnh buổi làm việc giữa Đoàn kiểm tra và Sở KH&CN tỉnh Khánh Hòa
Toàn cảnh buổi làm việc giữa Đoàn kiểm tra và Sở KH&CN tỉnh Bình Thuận
Kết quả kiểm tra - khảo sát năm nay cho thấy:
Về công tác thanh tra nhiệm vụ KH&CN:
Đa số các Sở KH&CN địa phương được kiểm tra – khảo sát lần này đều chưa triển khai nhiều công tác thanh tra nhiệm vụ KH&CN. Nguyên nhân do nhân lực Thanh tra Sở rất hạn chế mà phải đảm nhận nhiều việc, nhiều lĩnh vực; mặt khác với thanh tra nhiệm vụ KH&CN là tương đối khó, vì nội dung thực hiện liên quan nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, đòi hỏi chuyên môn sâu, am hiểu rộng.
Liên quan đến vấn đề này, Đoàn kiểm tra - khảo sát cũng hướng dẫn Thanh tra Sở cần chủ động phối hợp với các đơn vị chuyên môn trong Sở và nội dung thanh tra không quá tập trung vào phần chuyên môn sâu của đề tài vì đó là việc của các hội đồng (khi cần thiết có thể trưng cầu ý kiến chuyên gia độc lập để đánh giá).
Đối với thanh tra theo kế hoạch, có thể đề xuất phối hợp với Thanh tra tỉnh tiến hành thanh tra công tác quản lý nhiệm vụ KH&CN của các đối tượng là Sở/Ban ngành, quận, huyện và tập trung vào các nội dung chính: (i) Trách nhiệm công khai về nhiệm vụ KH&CN của Tổ chức chủ trì; (ii) Trình tự thủ tục từ phê duyệt xác định nhiệm vụ đến đánh giá nghiệm thu đối với nhiệm vụ KH&CN; (iii) Đăng ký, giao nộp lưu giữ kết quả nhiệm vụ KH&CN.
Về công tác thống kê, đăng ký, giao nộp kết quả nhiệm vụ KH&CN: Nhìn chung tỷ lệ đăng ký, giao nộp giai đoạn 2015-2016 của các Sở đạt kết quả cao (cao hơn giai đoạn 2013-2015), cụ thể: tại Bình Thuận đạt 100% (86/86); tại Khánh Hòa đạt khoảng 80.4% (78/97 nhiệm vụ); tại Thành phố Hà Nội: 100% (12/12 nhiệm vụ), trong đó Sở KH&CN Bình Thuận đã triển khai rất tốt việc thực hiện đăng ký, lưu giữ kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN có sử dụng NSNN trên địa bàn tỉnh theo đúng quy định tại Thông tư số 14/2014/TT-BKHCN ngày 11/6/2014. Nguyên nhân: do các Sở đã chủ động trong triển khai, ban hành các văn bản quy định hướng dẫn cụ thể trong công tác đăng ký và lưu giữ kết quả nhiệm vụ KH&CN: như Sở KH&CN Bình Thuận đã ban hành Quyết định số 15/2015/QĐ-UBND quy định về thu thập, đăng ký, lưu giữ, công bố và khai thác thông tin về KH&CN trên địa bàn tỉnh Bình Thuận trên cơ sở cụ thể hóa Thông tư số 14/2014/TT-BKHCN, đã tạo được hành lang pháp lý chặt chẽ về công tác thu thập thông tin nhiệm vụ KH&CN tại địa bàn tỉnh. Đồng thời có sự phối hợp giữa bộ phận quản lý khoa học cấp cơ sở, cấp tỉnh tại Sở KH&CN với Trung tâm Thông tin và ứng dụng tiến bộ KH&CN trong việc nhắc nhở các đơn vị thực hiện công tác đăng ký kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Bên cạnh đó cũng còn một số khó khăn tồn tại như: tại Khánh Hòa, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật là đơn vị mới tiếp nhận công tác đăng ký, lưu giữ kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN nên điều kiện cơ sở vật chất hiện tại của Trung tâm vẫn chưa đảm bảo cho công tác lưu trữ, số hóa dữ liệu từ các kết quả đăng ký, gây khó khăn cho công tác quản lý, lưu trữ dữ liệu.
Đối với công tác thống kê, nhìn chung các Sở KH&CN đã triển khai và thực hiện tốt các chế độ báo cáo thống kê về KH&CN. Mặc dù các cuộc điều tra thống kê về KH&CN còn gặp khó khăn hạn chế về nhân lực, kinh phí như: Sở khó nắm được thông tin về nhân lực KH&CN trong các doanh nghiệp KH&CN, đôi khi không kiểm soát được các nhiệm vụ KH&CN cấp cơ sở đang triển khai tại địa bàn tỉnh. Trong quá trình thu thập và tổng hợp thông tin từ các biểu mẫu do các cơ quan/đơn vị gửi về nhận thấy số liệu của nhiều báo cáo chưa chính xác, nhiều trường hợp thông tin không có dữ liệu, mang tính chất đối phó. Nguyên nhân do chưa có chế tài xử lý đối với các trường hợp không thực hiện chế độ báo cáo thống kê, thời hạn nộp chế độ báo cáo thống kê vào cuối năm nên khó khăn trong việc tổng hợp. Một số Sở cũng nêu ý kiến đề xuất Cục Thông tin KH&CN Quốc gia nghiên cứu có hình tức tác động mạnh hơn và có biện pháp xử lý phù hợp đối với các tổ chức không chấp hành đúng quy định của Pháp luật về hoạt động cung cấp thông tin thống kê KH&CN cấp cơ sở. Đồng thời, tiếp tục, tăng cường tổ chức các lớp tập huấn/hội nghị về công tác thông tin đăng ký, lưu giữ thông tin KH&CN để nâng cao năng lực chuyên môn của các cán bộ Trung tâm Thông tin và Ứng dụng tiến bộ KH&CN.
Về công tác thanh tra hoạt động chuyển giao công nghệ : Qua kiểm tra, khảo sát cho thấy thanh tra các Sở đều chưa tiến hành thanh tra hoạt động chuyển giao công nghệ hoặc có tiến hành nhưng rất ít (như Sở KH&CN thành phố Hà Nội). Thực tế các Sở đều nắm rất ít thông tin về hoạt động chuyển giao công nghệ do không nắm được tình hình hoạt động các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh các nội dung trao đổi liên quan đến công tác thanh tra nhiệm vụ KH&CN, công tác thống kê, đăng ký, giao nộp kết quả nhiệm vụ KH&CN; công tác thanh tra hoạt động chuyển giao công nghệ thì một số Sở cũng trao đổi thêm những khó khăn vướng mắc trong hoạt động thanh tra chuyên ngành về Tiêu chuẩn, Đo lường và Chất lượng, trong hoạt động triển khai Quỹ phát triển KH&CN tại địa phương. Mong muốn của các Sở KH&CN sẽ được tiếp tục và thường xuyên có những đợt làm việc trao đổi chuyên sâu về chuyên môn nghiệp vụ cho các cán bộ làm công tác thanh tra chuyên ngành KH&CN tại địa phương, góp phần nâng cao năng lực và chất lượng làm việc của đội ngũ Thanh tra Sở KH&CN địa phương.
Trong kế hoạch năm 2018, Thanh tra Bộ KH&CN sẽ tiếp tục tiến hành chương trình kiểm tra - khảo sát tại một số địa phương với cùng nội dung và phương pháp như trên để nắm bắt tình hình triển khai hoạt động thanh tra chuyên ngành KH&CN đối với các nhiệm vụ KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước tại địa phương và hỗ trợ nghiệp vụ cho lực lượng Thanh tra KH&CN địa phương.